เครือข่ายคุ้มครองผู้บริโภคภาคใต้

สมัยนี้ใครๆก็หันมาใส่ใจในเรื่องสุขภาพและอาหารการกินกันมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นเพราะกระแสสังคมหรือเป็นเพราะผู้บริโภคตระหนักถึงความสำคัญของอาหารที่ตนเองและคนรอบข้างรับประทานก็ตาม แต่ก็ต้องมีเรื่องให้แปลกใจ เพราะในขณะที่ใครต่อใครก็หันมาให้ความสำคัญ สนับสนุนและรณรงค์ให้ผู้บริโภคได้รับอาหารที่ดีมีประโยชน์ โดยเฉพาะเด็กๆเยาวชนซึ่งถือว่าเป็นอนาคตของชาติ หันมามีโภชนาการที่ถูกต้อง บริโภคอาหารที่เป็นประโยชน์เพื่อจะไปบำรุงร่างกายและสมอง เนื่องจากอาหารไปช่วยให้พัฒนาการของเด็กๆเป็นไปตามวัย

เรื่องก็มีอยู่ว่า มีโรงเรียนแห่งหนึ่งในอำเภอหาดใหญ่ เปิดเทอมใหม่ขึ้นมาก็มีการขึ้นราคาอาหารกลางวันที่โรงเรียนจากราคาจานละ 10-15 บาท กลายเป็น 18-20 บาท คุณครูท่านหนึ่งในโรงเรียนแห่งนี้ซึ่งเป็นคุณครูที่สนใจโภชนาการของเด็กๆ จึงไปสอบถามแม่ค้าว่าทำไมถึงขึ้นราคาอาหาร แม่ค้าบอกว่าผู้บริหารเก็บค่าเช่าที่เพิ่ม หากขายข้าวราคาเดิมก็จะไม่ได้อะไร(หมายถึงไม่ได้กำไร) แม่ค้าบอกว่าจริง ๆไม่อยากจะขึ้นราคาอาหารเพราะสงสารเด็กๆ ถ้าขายในราคาเดิมโดยทางโรงเรียนเก็บค่าเช่าเท่าเดิมก็พออยู่ได้ แต่เนื่องจากทางโรงเรียนเก็บค่าที่เพิ่มเค้าก็เลยต้องขึ้นราคาอาหารและผู้บริหารก็บอกว่าอนุญาตให้ขึ้นราคาอาหารได้

ด้วยเหตุนี้จึงทำให้เด็กนักเรียนหลายคนไม่ซื้ออาหารกลางวันมารับประทาน และหันบริโภคขนมถุง ขนมกรุกรอบ บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป และน้ำอัดลมแทน ขนมเหล่านี้ราคาประมาณอย่างละ 5 บาท ซึ่งราคาถูกกว่าอาหารกลางวันในโรงอาหาร ขนมถุงและน้ำอัดลมเหล่านี้ไม่ได้มีคุณค่าทางอาหารที่เด็กควรจะได้รับเลย ซ้ำร้ายจะกลายเป็นโทษกับเด็กๆด้วยซ้ำ เด็กนักเรียนอาจจะฟันผุ เป็นโรคอ้วนเพราะการบริโภคน้ำอัดลม หรืออาจจะเป็นโรคไตเพราะการบริโภคขนมถุง และที่ยิ่งไปกว่านั้นเด็กหลายคนอาจจะต้องเป็นโรคขาดสารอาหารเพราะการบริโภคของเหล่านี้อย่างแน่นอน เนื่องจากคุณค่าทางอาหารที่เขาเหล่านี้ได้รับจากขนมถุงหรือบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปคงจะเทียบกับข้าว 1 จานไม่ได้อย่างแน่นอน

การใช้นโยบายอย่างนี้ของโรงเรียนก็เหมือนสนับสนุนให้เด็กบริโภคขนมถุงและน้ำอัดลม หรือที่เราเรียกกันว่าอาหารขยะนั่นแหละ เพราะเราไม่รู้ว่าสภาพเศรษฐกิจในครอบครัวของเด็กแต่ละคนเป็นอย่างไร ยิ่งปัจจุบันนี้ต่างอยู่ในภาวะที่ต้องรัดเข็มขัดกันเลยทีเดียว บางครอบครัวหรือพ่อแม่บางคนอาจวางแผน หรือกำหนดเอาไว้แล้วว่า ให้เงินลูกไปโรงเรียนวันละเท่าไหร่ ซึ่งถ้าคำนวณดูแล้วว่าเงินเท่านี้ ลูกทานข้าว ทานน้ำ ขนมหวานและค่ารถไป – กลับ ก็เพียงพอกับหนึ่งวัน แต่เมื่อมีการขึ้นราคาอาหารที่ ก็ทำให้เด็กมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น เงินที่ได้รับมาไม่เพียงพอกับค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้น ครั้นจะไปขอเงินพ่อแม่เพิ่มก็ไม่อยากจะรบกวน เพราะเป็นการไปเพิ่มภาระให้กับผู้ปกครองอีก เด็กบางคนและมีแนวโน้มมากขึ้น จึงคิดว่าการหันมาบริโภคอย่างอื่นแทนน่าจะเป็นการดีกว่า อย่างที่บอกแหละ!! ขนมถุง ๆ ละ 5บาท บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปห่อละ 5 บาท น้ำอัดลมแก้วละ 5 บาท ถูกกว่าเป็นไหนๆ แต่คุณค่าทางอาหารที่เด็กจะได้รับละมีใครสนใจไหม สมควรแล้วหรือ ที่เขาเหล่านี้ต้องปรับพฤติกรรมการกินเพียงเพราะผลประโยชน์บางอย่าง !

ภาพจำลองเรื่องการบริโภคอาหารในโรงเรียนเป็นภาพสะท้อนการบริโภคในสังคมใหญ่ได้ดีทีเดียว การควบคุมคุ้มครองผู้บริโภคจะทำได้อย่างไรในเมื่อกฎหมายนโยบายไม่เอื้อ แถมนโยบายยังเป็นอุปสรรคในการเข้าถึงอาหารที่ดีมีประโยชน์เสียอีก มีคนที่ทำงานคุ้มครองผู้บริโภคกับเด็กเยาวชนเล่าว่า จัดอบรมสร้างความตระหนักให้เด็กๆลดละเลิกการบริโภคน้ำอัดลมแทบตาย แต่สุดท้ายผู้บริหารไม่ยอมให้เลิกขายนำอัดลมในโรงเรียนเพราะบริษัทน้ำอัดลมเสนอว่า ปลายปีจะบริจาครถตู้ให้โรงเรียน !!!!!!

ใครกันที่ให้พฤติกรรมการบริโภคของเด็กเปลี่ยนแปลงไป ใครจะช่วยคุ้มครองดูแลเขา ผู้บริโภคน้อยๆ แต่เป็นที่หมายตาของสินค้านาๆชนิดที่ต้องการลูกค้าหน้าใหม่อยู่ตลอดเวลา การที่หยิบยกเรื่องนี้มาเล่าก็อยากให้ช่วยกันคิดเล่นๆ ว่ามีทางไหนที่จะช่วยผู้บริโภคตัวน้อย ๆ เหล่านี้ (ที่ถือว่าเป็นอนาคตของชาติ) ที่ต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคเพียงเพื่อผลประโยชน์ของใครก็ไม่รู้ จะทำยังไงให้ผู้บริหารหันมาใส่ใจเรื่องการบริโภคในโรงเรียนของนักเรียนให้มากขึ้น มีการกำหนดมาตรฐานราคาสินค้าในโรงเรียนไหม ?? และจะทำยังไงให้นักเรียนมีพฤติกรรมการบริโภคที่ดีขึ้น ??!!?? เพื่อเป็นผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพดีแข็งแรงเป็นความหวังของชาติต่อไป ......

โดย อัญชิษฐา พรหมอินทร์
โครงการบริโภคเพื่อชีวิตสงขลา