เครือข่ายคุ้มครองผู้บริโภคภาคใต้

อย. เตือนระวัง!ยากวาดลิ้นเด็กปนเปื้อนสารตะกั่ว

2 พฤษภาคม พ.ศ. 2550 17:51:00

อย. เตือนระวัง!ยากวาดลิ้นเด็กปนเปื้อนสารตะกั่ว หลังพบเด็ก 1 ขวบได้รับพิษ จากร้านขายยาปรุงยาเถื่อน ชี้ตะกั่วที่พบอยู่ใน “อิกตัง” สมุนไพรจีน

กรุงเทพธุรกิจออนไลน์ :      นพ.มรกต  กรเกษม รมช.สาธารณสุข แถลงว่า สืบเนื่องจากอย.ได้รับแจ้งจากภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล ได้ให้ข้อมูลว่ามีเด็ก1 ขวบ มีอาการป่วยทางประสาทและสมอง คือ มีอาการเซื่องซึม กล้ามเนื้ออ่อนแรง พัฒนาการช้า ซีด คล้ายกับได้รับพิษตะกั่ว คณะแพทย์ได้ตรวจเลือด พบว่ามีปริมาณสารตะกั่วสูงเกินกว่ามาตรฐาน 6 เท่า ซึ่งปกติมีไม่เกิน 10ไมโครกรัมต่อเดซิลิตร ซึ่งเป็นอันตรายมาก มีผลต่อการพัฒนาการและเชาว์ปัญญาของเด็ก ทั้งนี้แม่เด็กให้ข้อมูลว่า ได้ใช้ยากวาดลิ้นลูกเพื่อกำจัดฝ้าขาวบริเวณลิ้นของเด็ก เกือบทุกวันในช่วง 7 เดือนแรก โดยซื้อยาดังกล่าวมาจากร้านขายยาแห่งหนึ่ง ถนนสันติภาพ เขตป้อมปราบ กรุงเทพฯ จึงได้สั่งการให้ อย.ตรวจสอบข้อมูล และกำชับให้สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดทั่วประเทศแจ้งเตือนประชาชน และตรวจสอบยากวาดลิ้นอย่างเข้มงวด หากพบยาผิดกฎหมายให้ดำเนินคดีทันที มีโทษจำคุก 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 5,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

    นพ.มรกต กล่าวต่อว่า ปัญหาที่เกิดขึ้นถือเป็นบทเรียน ซึ่งตนอยากให้สื่อมวลชนให้ความรู้แก่ประชาชน โดยเฉพาะแม่เด็กในการดูแลลูกที่ยังเป็นเด็กอ่อนว่า ในกรณีที่ลิ้นเป็นฝ้าขาวจากน้ำนม ไม่จำเป็นต้องใช้ยากวาดลิ้น สามารถทำได้โดยให้เด็กดูดน้ำตามหลังกินนมเพื่อล้างคราบนมออก หรือใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำทำความสะอาดลิ้น เหงือก กระพุ้งแก้มให้ทั่วทั้งปากหลังกินนมแล้วประมาณ 1 ชั่วโมง หากจำเป็นต้องใช้ยาป้ายลิ้น ควรเลือกซื้อยาที่มีเลขทะเบียนตำรับยาบนฉลาก และซื้อจากร้านขายยาที่เชื่อถือได้  ขณะนี้มียาป้ายลิ้นตำรับยาสามัญประจำบ้านแล้ว

    ด้าน นพ.ศิริวัฒน์  ทิพย์ธราดล เลขาธิการ อย. กล่าวว่า ผลการตรวจสอบร้านขายยา ซึ่งเป็นสถานที่ขายยาแผนปัจจุบันเฉพาะยาบรรจุเสร็จ ที่ไม่ใช่ยาอันตรายหรือยาควบคุมพิเศษ ได้รับใบอนุญาตเลขที่ 191/2526 ในร้านมียากวาดลิ้นมีลักษณะเป็นผงสีดำ บรรจุในขวดพลาสติกใส ฝาสีเหลืองและไม่มีฉลาก ไม่มีเลขทะเบียนตำรับยา โดยมีวัตถุดิบเป็นส่วนประกอบ 7 อย่าง ได้แก่ หยิ่งตงแป๊ะ เด็กอึ้ง อึ้งน้อย อึกดัง แซไต่ พิมเสน ลูกเบญกานี บดผสมกัน และขายให้ประชาชนทั่วไป เข้าข่ายยาเถื่อน จึงได้เก็บตัวอย่างส่งตรวจวิเคราะห์ที่กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ผลการตรวจเบื้องต้นพบสารตะกั่วปนเปื้อนสูงถึง 6,971 ส่วนในตัวยา 1 ล้านส่วน ซึ่งสูงกว่าค่ามาตรฐานเกือบ 700 เท่า

    เลขาธิการ อย.กล่าวต่อว่า จากการตรวจสอบพบว่า ร้านขายยาดังกล่าวปรุงยากวาดลิ้นขึ้นเอง ปกติจำหน่ายไม่มาก เพราะช่วงที่เจ้าหน้าที่ไปตรวจพบยาป้ายลิ้นเพียง 200 กรัมเท่านั้น และบรรจุเสร็จเพียง 2 หลอดเพื่อจำหน่าย ดังนั้นน่าจะเป็นการจำหน่ายเฉพาะชุมชนไม่ได้ส่งขายไปทั่วประเทศ ซึ่งจากการตรวจสอบร้านขายยาในบริเวณใกล้เคียงด้วย แต่ไม่พบยากวาดลิ้นดังกล่าวจำหน่ายแต่อย่างใด ทั้งนี้จากผลการตรวจของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ สารตะกั่วดังกล่าวมาจากสมุนไพรอิกตัง ซึ่งเป็นธาตุวัตถุ มีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อ โดยมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่าตะกั่วออกไซด์ ปกติผสมเพื่อใช้เป็นยาทาภายนอก

    นพ.ศิริวัฒน์ กล่าวว่า ในการผลิตยาทั้งยาแผนโบราณและยาแผนปัจจุบัน ผู้ผลิตต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์การผลิตที่ดี  และตามมาตรฐานยาแผนโบราณที่กำหนดไว้ จะต้องไม่มีการปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ใดๆ และยอมให้มีการปนเปื้อนสารโลหะหนัก กรณีสารตะกั่วต้องไม่เกิน 10 ส่วนใน 1 ล้านส่วน ทั้งนี้หากมีข้อสงสัย สามารถโทรสอบถามได้ที่ ศูนย์พิษวิทยาและข้อมูลยา รพ.ศิริราช โทร 0-2419-7007 ตลอด 24 ชั่วโมง ไม่เว้นวันหยุดราชการ และแจ้งเบาะแสที่สายด่วน อย.  1556 ตลอด 24 ชั่วโมงเช่นกัน

    ด้าน รศ.พญ.จุฬธิดา โฉมฉาย หัวหน้าหน่วยกุมารเวชศาสตร์ผู้ป่วยนอกและพิษวิทยา กล่าวว่า พิษของสารตะกั่วในเด็กเรารู้กันมานานแล้ว เนื่องจากเป็นสารทำลายระบบประสาทและพัฒนาการของเด็ก ตั้งแต่แรกเกิดจนถึงวัยรุ่น การรับปริมาณสารตะกั่วมาก ๆ จะทำให้พัฒนาการหยุดไปหรือช้าลง โดยสารตะกั่วจะสะสมในกระดูกนานเป็น 10 ปีกว่าร่างกายจะขับออกหมด แม้การรักษาจะให้ยาที่มีประสิทธิภาพเพื่อขับสารตะกั่วออกจากร่างกาย แต่ปริมาณสารตะกั่วที่สะสมจำนวนมากอยู่ในกระดูกจะซึมออกมาสู่กระแสเลือดอีก

    รศ.พญ.จุฬธิดา กล่าวต่อว่า กรณีเด็ก 1 ขวบรายนี้เนื่องจากแม่ใช้ยากวาดลิ้นบ่อยมาก แม้จะให้ยาขับตะกั่วแต่ก็ต้องใช้เวลานานกว่าจะหาย สิ่งที่ปัญหาปัญหาคือพัฒนาการและซึ่งจะต้องมีการฟื้นฟูต่อไป อย่างไรก็ตามกรณีนี้ถือว่าแพทย์ตรวจพบเนื่องจากเด็กได้รับสารตะกั่วเข้าไปเยอะจนมีภาวะซีด แต่ในกรณีที่ได้เด็กได้รับสารตะกั่วเข้าไปเพียง 1 เท่าครึ่ง- 2 เท่าอาจไม่แสดงอาการ กรณีนี้น่าเป็นห่วงเพราะจะไม่รู้เลยว่าได้รับสารตะกั่วเข้าไป ซึ่งจะส่งผลต่อพัฒนาการและสติปัญหาอย่างแน่นอน.

วิธีแก้ไข

กรณีเด็ก 1 ขวบรายนี้ แพทย์ได้ตรวจพบเนื่องจากเด็กได้รับสารตะกั่วเข้าไปในปริมาณมากมาเป็นเวลานาน จนมีภาวะซีด  เด็กได้รับยาขับตะกั่ว แต่ก็ต้องใช้เวลานานกว่าจะรักษาหาย สิ่งที่ปัญหาปัญหาคือพัฒนาการซึ่งจะต้องมีการฟื้นฟูต่อไป

สำหรับผู้ผลิต ในการผลิตยาทั้งยาแผนโบราณและยาแผนปัจจุบัน ผู้ผลิตต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์การผลิตที่ดี  และตามมาตรฐานยาแผนโบราณที่กำหนดไว้ จะต้องไม่มีการปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ใดๆ และยอมให้มีการปนเปื้อนสารโลหะหนัก กรณีสารตะกั่วต้องไม่เกิน 10 ส่วนใน 1 ล้านส่วน มีการสั่งการให้สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดทั่วประเทศแจ้งเตือนประชาชน และตรวจสอบยากวาดลิ้นอย่างเข้มงวด หากพบยาผิดกฎหมายให้ดำเนินคดีทันที มีโทษจำคุก 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 5,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

สื่อมวลชนควรให้ความรู้แก่ประชาชน โดยเฉพาะแม่เด็กในการดูแลลูกที่ยังเป็นเด็กอ่อนว่า ในกรณีที่ลิ้นเป็นฝ้าขาวจากน้ำนม ไม่จำเป็นต้องใช้ยากวาดลิ้น สามารถทำได้โดยให้เด็กดูดน้ำตามหลังกินนมเพื่อล้างคราบนมออก หรือใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำทำความสะอาดลิ้น เหงือก กระพุ้งแก้มให้ทั่วทั้งปากหลังกินนมแล้วประมาณ 1 ชั่วโมง หากจำเป็นต้องใช้ยาป้ายลิ้น ควรเลือกซื้อยาที่มีเลขทะเบียนตำรับยาบนฉลาก และซื้อจากร้านขายยาที่เชื่อถือได้ ขณะนี้มียาป้ายลิ้นตำรับยาสามัญประจำบ้านแล้ว

นอกจากนี้ประชาชนทั่วไปสามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมโดยโทรสอบถามได้ที่ ศูนย์พิษวิทยาและข้อมูลยา รพ.ศิริราช โทร 0-2419-7007 ตลอด 24 ชั่วโมง ไม่เว้นวันหยุดราชการ และแจ้งเบาะแสที่สายด่วน อย.  1556 ตลอด 24 ชั่วโมงเช่นกัน