เครือข่ายคุ้มครองผู้บริโภคภาคใต้

คอลลาเจน คงเป็นชื่อที่ใครหลายคนคุ้นดีพอประมาณ เนื่องจากตอนนี้อะไรก็ใส่คอลลาเจนกันทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นเครื่องสำอาง คอลลาเจนแคปซูล จนกลายเป็นยาวิเศษไปแล้ว สิ่งมุ่งหวังของคนทั่วไปคงหนีไม่พ้นการไม่เจ็บไม่แก่ ไม่เหี่ยวไม่ย่น ต้องแต่งตึงตลอดเวลา หน้าสำคัญยิ่งกว่าอื่นใด

คอลลาเจน คือ โปรตีนไฟเบอร์ที่ทำหน้าที่เชื่อมต่ออวัยวะทุกส่วนของร่างกายเข้าไว้ด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นกระดูก ผิวหนัง ปอด เส้นเอ็น กล้ามเน้อ กระดูกอ่อน แม้แต่เส้นเลือดก็ยังคงมีคอลลาเจนเป็นองค์ประกอบสำคัญ คอลลาเจนจึงเป็นโปรตีนที่มีมากที่สุดประมาณร้อยละ 25 ในร่างกายของสัตว์เลือดอุ่น มีคุณสมบัติไม่ละลายลายน้ำ แต่อุ้มน้ำได้ดีมาก(พองตัวได้ดี) มีความแข็งแรงโดยทำงานร่วมกับอีลาสติน เพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นแก่อวัยวะส่วนต่างๆของผิวหนัง

แหล่งที่มาของคอลลาเจนที่ถูกนำไปใช้ประโยชน์

เมื่ออายุคนเรามากขึ้น คุณสมบัติของคอลลาเจนจะเสื่อมลง ทำให้ประสิทธิภาพการอุ้มน้ำไม่ดี จะเห็นได้ชัดจากการที่ผิวหนังแห้ง เหี่ยว หย่อนคล้อย กระดูกเสื่อม เส้นเอ็นตามร่างกายและข้อทั้งหลายตึง ทำให้เกิดการอักเสบง่าย ดังนั้นจึงมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์เพื่อช่วยเสริมและทดแทนคุณภาพของธรรมชาติที่ถดถอยลง

คอลลาเจนที่ได้จากภาคอุตสาหกรรมจะได้มาจากการสกัดจากผิวหนังและกระดูกของปลา ลูกวัวและหมู แต่เนื่องจากคุณสมบัติที่ไม่ละลายน้ำโดยธรรมชาติ ในกระบวนการสกัดจำเป็นต้องสลายด้วยกรดเพื่อให้ละลายน้ำและแยกออกจากเนื้อเยื่ออื่นๆได้ ดังนั้น ชนิดของคอลลาเจนที่นำมาใช้ประโยชน์ทั้งหมดจึงเรียกว่า ไฮโดรไลซ์คอลลาเจน ซึ่งจะมีขนาดโมเลกุลที่เล็กมากเพื่อละลายน้ำและสามารถดูดซึมเข้าสู่กระเพาะอาหารหรือผ่านผิวหนังง่ายและรวดเร็ว

ผลิตภัณฑ์คอลลาเจน

ในอุตสาหกรรมเครื่องสำอาง จะมีการผสมผสานสารสำคัญลงในตำรับเครื่องสำอาง เพื่อเป็นการกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนในชั้นผิวหนังโดยธรรมชาติในทางการแพทย์ คอลลาเจนที่สกัดได้จากสัตว์หรือไฮโดรไลซ์ คอลลาเจน ถูกนำมาใช้มากมาย เช่นในศัลยกรรมตกแต่งผิวหนัง มีการนำมาใช้ในการทำผิวหนังเทียม และใช้รักษาอาหารผิวหนังไหม้ มีการนำมาฉีดบริเวณผิวหนังที่ต้องการ โดยเฉพาะบริเวณหางตา ร่องแก้ม หน้าผาก เพื่อเติมให้ผิวหนังบริเวณดังกล่าวเต็มและเต่งตึงโดยทันที ในผลิตภัณฑืเครื่องสำอางถูกผสมในครีมนวหน้า พอกหน้า เพื่อให้ผิวหน้าเต่งตึง ลดริ้วรอยทั้งหลายให้จางลง นอกจากนี้ทางการแพทย์ถูกนำมาใช้เป็นอาหารเสริมเพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกระดูก ลดการอักเสบของข้อต่อ พบว่าโฆษณาเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพอาจผสมกับรังนกอีแอ่นและชะลอวัย ทำให้ร่างกายสดชื่นและแข็งแรงในทุกส่วน และยังมีชนิดแคปซูล โดยคาดหวังว่านอกจากจะช่วยให้กระดูกแข็งแร็งแล้ว ยังจะเสริมให้ผิวหนังตามใบหน้า เต่งตึง ลดรอยเหี่ยวย่นได้อีกด้วย อาหารเสริมเหล่าน้กำลังมาแร็ง เนื่องจากความคาดหวังหรือเชื่อว่าน่าจะดีกว่าการผสมลงในครีมบำรุง    เพราะคอลลาเจนที่กินเป็นอาหารเสริม สามารถดูดซึมเข้าสู่กระเพาะอาหารได้ดีกว่าและง่ายกว่าการดูดซึมทางผิวหนัง

ในทางวิชาการ คอลลาเจนที่สกัดได้จากสัตว์พบว่า มีโปรตีนอะมิโนแอซิดที่มีคุณประโยชน์คล้ายคลึงกับที่พบในร่างกายโดยธรรมชาติเพียงแต่มีขนาดเล็กกว่า เพราะผ่านขบวนการย่อยให้เล็กลงแล้ว ส่วนใหญ่เข้าใจกันว่าน่าจะมีประโยชน์ต่อร่างกายคนเราไม่แพ้คอลลาเจนจากธรรมชาติในร่างกาย

มีงานวิจัยรับรองประโยชน์ หรือไม่?

อย่างไรก็ตามปัญหาในปัจจุบันก็คือ ยังไม่มีงานวิจัยที่เป็นที่ยอมรับถึงการใช้คอลลาเจนสกัดมารักษาโรคหรือใช้ทดแทนคอลลาเจนธรรมชาติของร่างกายที่เสื่อมคุณภาพลง ทั้งนี้เนื่องจากการรับประทานเป็นอาหารเสริม คอลลาเจนจะถุกย่อยโดยกรดในกระเพาะอาหารให้เป็นโปรตีนขนาดเล็กๆ และภายหลังการดูดซึมผ่านกระเพาะอาหารหรือลำไส้ โปรตีนเหล่านั้นสามารถกระจายไปทั่วร่างกาย ไม่จำเป็นต้องวิ่งไปเกาะที่ผิวหนัง หรือกระดูกหรือข้อต่อที่อักเสบเท่านั้น

สำหรับการนำมาผสมผสานในผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง หากเป็นคอลลาเจนที่ผ่านขบวนการทำให้มีขนาดเล็กลงมากๆเพื่อให้ซึมผ่านชั้นผิวหนังได้ดี คุณสมบัติของคอลลาเจนที่ได้จะแตกต่างจากประสิทธิภาพของคอลลาเจนในร่างกาย ไม่ให้ประโยชน์เทียบเท่าธรรมชาติ แต่ถ้าเป็นคอลลาเจนสกัดที่มีขนาดใหญ่ ก็จะซึมผ่านผิวหนังไม่ได้ แต่สามารถให้ความชุ่มชื้นผิวหนังได้ดีมากเพียงชั่วคราว เช่น 24 ชั่วโมง โดยมากมักจะเป็นผลิตภัณฑ์เป็นแผ่นไว้ปกคลุมผิวหน้าประมาณ 30 นาทีภายหลังจากนวดหน้าเสร็จ

ผลิตภัณฑ์คอลลาเจนไม่ว่าจะเป็นรูปเครื่องดื่มสุขภาพหรือแคปซูลจะถูกจัดเป็นอาหารเสริมเท่านั้น ไม่ใช่ยารักษาโรค ในต่างประเทศก็เช่นกัน ข้อควรระวัง คือ คอลลาเจนสกัดที่ได้จากสัตว์ อาจทำให้มี๓มิแพ้ได้ในบางราย ปัจจุบันมีการสกัดคอลลาเจนจากรกของคน คือ จากหญิงที่คลอดลูก หรือจากการแท้งลูกจากหญิงตั้งครรภ์ ซึ่งคอลลาเจนชนิดที่ได้จากคนอาจทำให้แพ้น้อยลงได้แต่ราคาจะสูงมาก

ชนิดของอาหารที่ช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนในร่างกาย

มีอาหารจำนวนมากที่สามารถช่วยกระตุ้นให้ร่างกายสร้างคอลลาเจนได้เอง เช่น

• ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากถัวเหลืองทั้งหลายและเนยแข็งหรือชีส นอกจากจะช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนแล้วยังช่วยชะลอความชราภาพของผิวหนังอีกด้วย

• ผักใบเขียวเข้ม ก็ประกอบไปด้วยสารสำคัญที่จะช่วยกระตุ้นให้ร่างกายสร้างคอลลาเจนได้เอง

• ผักและผลไม้ที่มีวิตามินซีและวิตามินเอสูงๆ ผลไม้ที่มีสีแดง สีส้ม มีสารต้านออกซิเดชั่น ต้านอนุมูลอิสระจะเสริมให้มีการสร้างคอลลาเจนในร่างกายเช่นกัน ตัวอย่างเช่น มะเขือเทศแดง พริกหยวกแดง หรือผลไม้ที่มีสีแดงคล้ำ เช่น บลูเบอรี่ แบล็กเบอรี่ เป็นต้น
  

• อาหารทะเลที่มีสารโอเมก้า เช่น ปลาทู ปลาทูน่า ปลาแซลมอน และถั่วต่างๆ ก็สามารถกระตุ้นให้ร่างกายสร้างคอลลาเจนเองได้

สิ่งที่ผู้บริโภคควรคำนึงถึง ก็คือ การบริโภคอาหารให้มีความสมดุลระหว่างแป้ง เนื้อสัตว์ ผักใบเขียวและผลไม้ที่ให้ประโยชน์ดังกล่าวไป ร่างกายจึงจะได้รับประโยชน์และเห็นผลของสุขภาพและการชะลอวัย